'Grolse Hansken' enorm populair

Naast het oude Grolse kanon, het Grolsch bier en de oude vestingstad heeft Groenlo nog een zeer bekend product van eigen bodem namelijk de grolse wanten. Volgens de overlevering hebben de Grolse wanten al een lange traditie mogelijk zelfs al uit de tijd van Prins Frederik Hendrik (1627). Hoe ze uiteindelijk in Groenlo terecht gekomen zijn is niet bekend, wat wel zeker is dat ze in de tweede helft van de 19e eeuw werden gebreid door herders die rond Groenlo hun schapen hoedden. Ze werden daarom ook wel schepers-hansken genoemd. In Groenlo en omgeving worden ze al minstens 150 jaar met de hand gebreid.

Zoals gezegd is het zeker dat de herders rondom Groenlo de wanten breidden. Later is het breien overgenomen door vrouwen die dat als bijverdienste deden. Op zich is dat niet bijzonder, want ook elders in ons land hebben vrouwen als bijverdienste kledingsstukken als wanten, mutsen en sokken gebreid. Waar echter elders de traditie verdween, bleef hij in Groenlo. Nog steeds zijn er in Groenlo en omstreken vrouwen die de folkloristische Grolse wanten breien, maar hun aantal gaat achteruit. De wanten zijn enorm populair, dankzij hun prachtige kleuren en motieven, maar ook omdat ze zo lekker warm zijn.

Het oorspronkelijke patroon van de Grolse want is nooit vastgelegd. Het werd van moeder op dochter overgeleverd. Omdat sommige breisters kleine aanpassingen maakten, kom je op de wanten verschillende stermotieven tegen. De achtpuntige sterren zelf zijn vaak gelijk, maar het blok in het midden is anders ingevuld. Volgens insiders zijn die met het rode stipje de originele.

Grolse wanten hebben niet alleen een geheel eigen motief, ook de tweekleurige breitechniek is bijzonder. Om de draden tijdens het breien niet te verwarren en gelijkmatig mee te voeren, wordt op twee handen gebreid. De blauwe draad wordt op de ene wijsvinger gehouden, de witte op de andere. De draad op de rechtervinger wordt normaal omgeslagen, maar de linkerhand wordt als het ware door de steken gehaakt. Dat is wel wat anders dan een recht en een averecht.Deze breitechniek wordt ook toegepast bij Scandinavisch breiwerk.

De techniek van breien weerhoudt de fabrieken ervan om ze in productie te nemen.
De wanten worden in het rond gebeid op vier of vijf pennen nummer 3,5. Alleen de wanten die extra sterk moesten zijn werden gebreid van een combinatie van acryl en wol. De wol van tegenwoordig is anders dan die van vroeger. Toen was het krimpwol. Men moest toen de wanten een maat te groot kopen, zodat ze na het wassen nog pasten. Dat had echter wel een voordeel, door vervilting werden ze extra warm.

Groenlo bezat aan het begin van de vorige eeuw een heuse Grolse wanten fabriek. De firma Heimans in de Kevelderstraat leverde toen grote partijen wanten aan de handelaren en winkels in heel het land. Ook werden er wanten naar Duitsland geëxporteerd. Zeer veel vrouwen in Groenlo en omgeving breidden Grolse wanten voor de firma Heimans. De vrouwen kregen de benodigde wol thuis in strengen aangeleverd. Hier werden knotten van gewikkeld en alle vrije uren werden besteed aan het breien van de Grolse wanten. De verdiensten waren laag. Voor de oorlog mocht je blij zijn met een paar kwartjes voor een paar wanten, in de jaren vijftig was de prijs voor een groot paar Hfl. 1,75. Gemiddeld deed een breisters er drie tot vier uur over om één want te breien. De duim was het moeilijkste om te breien.

Als de wanten klaar waren ging men er op zitten om de wanten mooi vlak te krijgen. Bij aflevering van de wanten werden ze gewogen of er wel genoeg wol gebruikt was tijdens het breien. Bekend is dat sommigen hier een slimmigheidje op gevonden hadden. Door over de wanten een beetje water te strooien vlak voor de aflevering werd deze zwaarder. Daardoor kon men telkens kleine hoeveelheden wol overhouden. Deze werden dan gebruikt om wanten te breien voor eigen gebruik. De mensen hadden het niet breed en zo kon men kosteloos aan Grolse wanten komen. De wanten werden bij de firma Heimans tot augustus opgeslagen in grote kisten vol tabak. Zo werden de motten op afstand gehouden.

In 2006 wordt er door negen heren die het Grolse hart op de juiste plaats hebben zitten een Sociëteit opgericht genaamd: www.GrolseWanten.nl . Genoemd naar de gelijknamige website die over de Grolse wanten gaat. De negen heren hebben zich ten doel gesteld om te voorkomen dat de Grolse Wanten straks alleen nog te bewonderen zijn in het museum. Er is een heus reddingsplan opgesteld waarmee het tij gekeerd gaat worden